Tembang Macapat

A.      PANGKUR

1.       Kanjeng sunan kali jaga

Ingkang ngripta kang dandhang gula yekti

Sunan gunung jati pocung

Njeng sunan bonang durma

Maskumambang yeku sunan maja agung

Tembang mijil ingkang ngripta

Sunan geseng asmane ki

2.       Sunan giri smarandana

Datan kantun sunan pajang kinanthi

Sunan murya padha pangkur

Dene sinom kang ngripta

Datan sanes njeng suna giri rumuhun

Megatruh iku kang yasa

Nenggih kanjeng sunan giri

3.       Sekar pangkur kangwinarna

Lelabuhan kang kanggo wongaurip

Ala lan becik puniku

Prayoga kawruh ana

Adat waton puniku dipun kadulu

Miwah ingkang tata krama

Den kaesthi siyang ratri

4.       Deduga lawan prayoga

Myang swatara riringa aywa lali

Iku parabot satuhu

Tan kena tininggalan

Tangi lungguh angadeg tuwin lumaku

Ngucap meneng anendra

Duga-duga nora kari

5.       muwah ing sabarang karya

ingprakara gedhe kalawan cilik

papat iku datan kantun

kanggo sadina-dina

 lan ing wengi nagara miwah ing dhusun

kabeh kang padha ambegan

papat iku nora lali

B.      POCUNG

1.       Jrotyas wuyung nulat sekar gandanya rum

Angrerujit nala

Lina lutan bangkit lalis

Tulus lalu lila lamun pinetika

2.       Iya mathuk bakal ya tansah kepethuk

Tinemune nyata

Yekti marga isi-isi

Wite dhuwur angel tumi-tumiyungna

3.       Yen satuhu arum njawi lebetipun

Tan nganggo pulasan

Mongka sudarsana yekti

Aweh mulya ngambar gandane kusuma

4.       Bapak pocung cangkemmu marep mandhuwur

Saba mu ing sendhang

Pencokanmu lambung kering

Prapteng wisma si pocung mutah guwaya

5.       Angkara gung neng angga agung gumulung

Gegolonganira

Tri loka kere kongsi

Yen den umbar ambabar dadi rubeda

C.      MIJIL

1.       Duksamana durung ana listrik

Nganggo lampu teplok

Padhang mbulan tur akeh kancane

Tetembangan njoget genti-genti

Majune di gilir

Surak rame gupyuk

2.       Nggaru mluku nganggo kebo sapi

Durung ana traktor

Jam sepuluh teka kirimane

Bapa tani enggala nglereni

Nggone nambut kardi

Nuli mentas wisuh

3.       andhe dhuh biyung wayah apa iki

rembulan wus ngayom

ing gegana ting abyor lintange

titi sonya puspita kasilir

marutaris kengis

sumrik gandanyarum

4.       Padha dipun eling mring pitutur ing ngong

Sira uga satriya arane

Kudu anteng jatmila ing budi

Ruruh sarta wasis

Samubarangipu

5.       Dipun nedya prawira ing batin

Nanging aja katon

Sasabana yen durung mangsane

Kakendelan aja wani mingkis

Winika ing batin

Den samar ing semu

D.      KINANTHI

1.       Nalikanira ing dalu

Wong agung mangsah semedi

Sirep kang balawanara

Sadaya wus sami guling

Nadyan ari sudarsana

Wus dangu nggenira guling

2.       Kukusing dupa kumelun

Ngeningken tyas kang apekik

Kawengku sagung jajahan

Nanging saget angikipi

Sang resi kaneka putra

Kang anjog saking wiyati

3.       Kagyat risang kapirangu

Rinangkul kinempi-kempit

Duh sang retnaning bawana

Ya ki tukang walang ati

Ya ki tukang ngenes ing tyas

Ya ki tukang kudu gering

4.       Teka ndadak melu-melu

Kaya budine wong ceplik

Lali yen kalengkangningrat

Ing bawana amurwani

Mustikaning jagad raya

Dhemen lalen sangga runggi

5.       Sun iki ngembani wuwus

Dewa sang Hyang Hodipati

Bathara sukma kawekas

Sira ingkang den paringi

Nenggih maosadi lata

Panguripe wong sabumi

E.       SINOM

1.       Nulada laku utama

Tumrape wong tanah jawi

Wonga gung ing ngeksi ganda

Panembahan senapati

Kepati amar sudi

Sudaning hawa lan nepsu

Pinesu tapa brata

Tanapi ing siyang ratri

Amemangun karya nak tyas ing sasama

2.       Punika serat kawula

Katura sira wong kuning

Sapisan salam pandonga

Kapindo takon pawarti

Jare sirarsa laki

Ingsun mung sewu jumurung

Amung ta wekasi wang

Gelang alit mungging driji

Lamun sida aja lali kalih kula

3.       Bang bang wetan wus rahina

Wungua nggenira guling

Medala lawang butulan

Lawang gedhe den jageni

Wanci punapa iki

Wancine sawung kaluruk

Umyung swarane sat

Mager sari padha tangi

Wus rahina wong bagus enggal wungua

4.       Laksi tane janma tama

Ambeg rereh raras ririh

Tan tinggal duga prayoga

Riri ngatan sah liniling

Lamun micara manis

Netya sumeh semu arum

Tanggap nging nora calak

Kawignyan dineleh wuri

Ngarah arah nut wahyaning kala mangsa

5.       Sun iki dhutaning nata

Prabu kenya majapahit

Kekasih Damar Sasangka

Atma mantune ki patih

Magang anyar awak mami

Lahta bisma praptaningsun

 Ingutus Sang Narpendah

Kinen mocok murdataji

Marmaningsun ingutus ywa mindho karya

F.       DHANDANGGULA

1.       Kekidungan kang mawa pepeling

Ngelingaken mrih tindak utama

Wong urip iku wajibe

Ngagengna darmanipun

Kanthi rila terusing ati

Sira wajib lenggana

Manungsa puniku

Cinipta datan sampurna

Lan manehe tan bisa urip pribadi

Tansah butuh wong liya

2.       Aja nyawang mring bedaning kulit

Aja nyawang bedaning agama

Iku kanca nira kabeh

Sanadyan drajadipun

Luwih cendhek lawan si reki

Becik den kurmatana

Sesamaning makhluk

Yen iku wus katindhakna

Mesti sira tetep bakal den payungi

Gusti kang Maha Nasa

3.       Wardining kang sasmita jinarwi

wruh kukum iku watekira

adoh marang kanisthane

pamicara puniku

wah reseping sagung miyarsi

tatakrama puniku

ngedohaken panyendhu

kagunan iku kinarya

ngupa boga dene kelakuan becik

weh rahayuning angga

G.     MEGATRUH

1.       kacarita kyana patih dhendhabahu

pan sarwia teken encis

amenggang gesar wawulung

apindha jakir nagari

yen ka anggul janma menggok

2.       Aywa kliru kang jeneng urip iku

Ya kang gumelar neng bumi

Sing bisa branahan iku

Run tumurun ing salami

Tetuwuhan kewan janma

3.       Kabeh iku mung manungsa kang pinujul

marga duwe lahir batin

jroning urip iku mau

isi ati klawan budi

iku pirantine ewong

H.     GAMBUH

1.       Sekar gambuh ping catur

Kang cinatur polah kang kalantur

Tanpa tutur katula-tula katali

Kadulu warsa kapatuh

Katutuh pan dadi awon

2.       Lan sembah sungkem ipun

Mring Hyang Sukma elinga sireku

Apan titah sadaya amung sadermi

 Tan welangsira andhaku

Kabeh kagungan Hyang Manon

3.       Marmane sira sagung

Aneng donya ywa kong si kaugung

Dipun becik mring sasama ning dumadi

Supaya nora kaduwung

Mrih rahayu ning lalakon

I.        MASKUMAMBANG

1.       Nadyan silih bapa biyung kaki nini

Sadulur myang sanak

Kalamun muruk tan becik

Nora pantes yen den nuta

2.       Apan kaya mangkono watekan iki

Sanadyan wong tuwa

Yen duwe watek tan becik

Miwah tindak tan prayoga

3.       Aja sira niru tindak kang tan becik

Nadyan ta wong liya

Lamun pamuruke becik

Miwah tindake prayoga

J.        ASMARANDANA

1.       Jomblah wanuh ingkang wadi

Mangkana upami nira

Pamestri kuwajibane

Den wanuh budining priya

Dimen tuk sih tan kendhat

Mbok manawa wuwuh wuwuh

Wikaning tyas marang sira

2.       Jamane nyata wus keksi

Sapa gelem nambut karya

Bakal nampa pituwase

Nging padha eling-elinga

Sosial mring sesama

Nggenya sami golek butuh

Tan mung nggo dhiri priyangga

3.       wus begjane wongkang sugih

samu barang kasembadan

wragad kapetung sepele

kabutuhan wus sumadya

kepara kari aba

 donya iki pancen makmur

mung emane durung wrata

K.      DURMA

1.       Ayo kanca gugur gunung bebarengan

Aja ana kang mangkir

Amrih kasembadan

Tujuan pembangunan

Pager apik dalan resik

Latar gumelar

Wisma asri kaeksi

2.       Paman- paman apa wartane ing ndalan

Ing ndalan keh pepati

Mati kena apa

Mati pinendang ligan

Ing jaja terusing gigir

Akari raga

Badan kari gumlinting

3.       Krodha ngunus candrasa Rahwana mangsah

Galak mangkrak angerik

Candra samakilat

Hingayat tan umesat

 Janthayu miber ngungkuli

Gumreng ngawiyat

Dasamuka nuntuti